استراتژی اقیانوس آبی

چگونه فضاي بازار بي ­مقاومت خلق كنيم و رقابت  را نامربوط سازيم

Blue Ocean Strategy, Expanded Edition

How to Create Uncontested Market Space and Make the Competition Irrelevant

نویسندگان: چان كيم و رنه مابورن

مترجم: محمدرضا عاطفی

در بيست و پنج سال گذشته تمركز اصلي تفكرات استراتژيك بر روي استراتژي هاي رقابتي بوده است. بخشي از دليل تمركز بر روي مسئله رقابت مربوط به اين موضوع است كه استراتژي سازماني به شدت تحت تاثير  ريشه خود يعني استراتژي نظامي است. در علوم نظامي استراتژي عبارتست از مواجه شدن با يك رقيب و نزاع بر سر محدوده اي كه حد و مرز آن مشخص و ثابت مي­باشد. الگوهاي استراتژي هاي سازماني موجود نيز بر اين اساس است. بازار يك فضاي محدود در نظر گرفته مي شود و شركتها با استراتژي هاي رقابت محور سعي در جذب سهم بيشتري از اين بازار دارند، ‌و در نهايت منفعت يك شركت و به دست آوردن سهم بازار بيشتر مصادف است با ضرر و از دست دادن بازار براي ديگري.

تحقيقات پروفسور چان كيم نشان مي­دهد، اگرچه رقابت يك مسئله اساسي است ولي تمركز بيش از حد بر روي استراتژي هاي رقابتي باعث مي­شود تا شركت­ها و محققان يك جنبه بسيار مهم استراتژي را ناديده بگيرند. اين جنبه مهم عبارتست از :

آفرينش يك بازار جديد (يا يك فضاي جديد در بازار فعلي) كه در آن هيچ رقيبي وجود ندارد و بدين ترتيب رقابت را بي معني كردن. و اين همان اقيانوس آبي است.

فرض کنید که بازار جهانی از دو دسته اقیانوس تشکیل شده است: اقیانوس‌های آبی و اقیانوس‌های قرمز. اقیانوس‌های قرمز معرف کلیه صنایعی هستند که امروزه وجود دارند. اقیانوس‌های قرمز فضاهای شناخته شده بازار هستند. در اقیانوس‌های قرمز، محدودیت‌ها و حد و مرزهای صنایع تعریف شده و مورد پذیرش واقع گردیده‌اند و همچنین قوانین بازی رقابت مشخص هستند. در اقیانوس‌های قرمز شرکت‌ها سعی می‌کنند تا به عملکرد بهتری نسبت به رقبا دست یافته، تا بدین ترتیب سهم بیشتری از تقاضای بازار را از آن خود کنند. از آنجایی که اقیانوس‌های قرمز پرجمعیت‌اند، (منظور صنایعی است که در آن رقبای زیادی وجود دارند) احتمال سودآوری و رشد در آنها کم می‌باشد. در اقیانوس‌های قرمز، رقابت کشنده میان شرکت‌ها آب اقیانوس را قرمز و خون آلود کرده است.

اقیانوس‌های آبی، کلیه صنایعی هستند که درحال حاضر وجود ندارند. اینها فضاهای شناخته نشده بازار می‌باشند. از اقیانوس‌های آبی هیچ بهره برداری صورت نگرفته است و هیچ رقیبی در آنها وجود ندارد؛ بنابراین در اقیانوس‌های آبی پتانسیل بالایی برای رشد و سودآوری وجود داشته و  تقاضای بالقوه بالایی برای محصولات و خدمات این اقیانوس‌ها وجود دارد. خالق این اقیانوس خود می‌تواند قوانین و حدو مرزهای صنعت را مشخص کند. اگرچه تعدادی از اقیانوس‌های آبی وجود دارند که فراسوی حدومرزهای صنایع فعلی آفریده شده‌اند، اما اغلب آنها در داخل همین اقیانوس‌های قرمز و از طریق توسعه حدومرزهای صنایع فعلی خلق گردیده‌اند (همانند سیرک دوسالیل). در اقیانوس‌های آبی رقابت بی­معنا است، زیرا قوانین بازی هنوز تنظیم و تدوین نشده‌اند.